Informacja o przepisach dotyczących równego traktowania w zatrudnieniuBiuletyn Informacji Publicznej - mojbip.pl

INFORMACJA
o przepisach dotyczących równego traktowania w zatrudnieniu

Generalna zasada równych praw kobiet i mêżczyzn zawarta jest w art. 33 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 ze zm., sprost. Dz. U. z 2001 r. Nr 28, poz. 319) :

Art. 33

1. Kobieta i mêżczyzna w Rzeczypospolitej Polskiej mają równe prawa w życiu rodzinnym, politycznym, społecznym i gospodarczym.
2. Kobieta i mêżczyzna mają w szczególności równe prawa do kształcenia, zatrudnienia i awansów, do jednakowego wynagrodzenia za pracê jednakowej wartości, do zabezpieczenia społecznego oraz do zajmowania stanowisk, pełnienia funkcji oraz uzyskiwania godności publicznych i odznacze�ą.

Szczegółowe rozwiązania prawne w zakresie obowiązku równego traktowania kobiet i mêżczyzn w zatrudnieniu oraz zakaz stosowania praktyk dyskryminacyjnych wynikają z podstawowych zasad prawa pracy zawartych w art. 11² i art. 11³ Kodeksu pracy:

Art. 11²
(równe prawa pracowników)

Pracownicy mają równe prawa z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków; dotyczy to w szczególności równego traktowania kobiet i mêżczyzn w zatrudnieniu.

Art. 11³
(zakaz dyskryminacji)

Jakakolwiek dyskryminacja w zatrudnieniu, bezpośrednia lub pośrednia, w szczególności ze wzglêdu na płe�Ś, wiek, niepełnosprawnoś�Ś, rasê, religiê, narodowoś�Ś, przekonania polityczne, przynależnoś�Ś związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientacjê seksualną, a także ze wzglêdu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy – jest niedopuszczalna.

Zakres stosowania obu wyżej wymienionych zasad prawa pracy został szczegółowo uregulowany w rozdziale IIa Kodeksu pracy – Równe traktowanie w zatrudnieniu:

Art. 18^3a
(zakaz dyskryminacji)

§ 1. Pracownicy powinni by�Ś równo traktowani w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostêpu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych, w szczególności bez wzglêdu na płe�Ś, wiek, niepełnosprawnoś�Ś, rasê, religiê, narodowoś�Ś, przekonania polityczne, przynależnoś�Ś związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientacjê seksualną, a także bez wzglêdu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy.

§ 2. Równe traktowanie w zatrudnieniu oznacza niedyskryminowanie w jakikolwiek sposób, bezpośrednio lub pośrednio, z przyczyn określonych w § 1.

§ 3. Dyskryminowanie bezpośrednie istnieje wtedy, gdy pracownik z jednej lub z kilku przyczyn określonych w § 1 był, jest lub mógłby by�Ś traktowany w porównywalnej sytuacji mniej korzystnie niż inni pracownicy.

§ 4. Dyskryminowanie pośrednie istnieje wtedy, gdy na skutek pozornie neutralnego postanowienia, zastosowanego kryterium lub podjêtego działania wystêpują lub mogłyby wystąpi�Ś niekorzystne dysproporcje albo szczególnie niekorzystna sytuacja w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostêpu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych wobec wszystkich lub znacznej liczby pracowników należących do grupy wyróżnionej ze wzglêdu na jedną lub kilka przyczyn określonych w § 1, chyba że postanowienie, kryterium lub działanie jest obiektywnie uzasadnione ze wzglêdu na zgodny z prawem cel, który ma by�Ś osiągniêty, a środki służące osiągniêciu tego celu są właściwe i konieczne.

§ 5. Przejawem dyskryminowania w rozumieniu § 2 jest także:

1) działanie polegające na zachêcaniu innej osoby do naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu lub nakazaniu jej naruszenia tej zasady,
2) niepożądane zachowanie, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności pracownika i stworzenie wobec niego zastraszającej, wrogiej, poniżającej, upokarzającej lub uwłaczającej atmosfery (molestowanie).

§ 6. Dyskryminowaniem ze wzglêdu na płe�Ś jest także każde niepożądane zachowanie o charakterze seksualnym lub odnoszące siê do płci pracownika, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności pracownika, w szczególności stworzenie wobec niego zastraszającej, wrogiej, poniżającej, upokarzającej lub uwłaczającej atmosfery; na zachowanie to mogą siê składa�Ś fizyczne, werbalne lub pozawerbalne elementy (molestowanie seksualne).

§ 7. Podporządkowanie siê przez pracownika molestowaniu lub molestowaniu seksualnemu, a także podjêcie przez niego działa�ą przeciwstawiających siê molestowaniu lub molestowaniu seksualnemu nie może powodowa�Ś jakichkolwiek negatywnych konsekwencji wobec pracownika.

Art. 18^3b
(naruszenie zasady równego traktowania)

§ 1. Za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu, z zastrzeżeniem § 2 – 4, uważa siê różnicowanie przez pracodawcê sytuacji pracownika z jednej lub kilku przyczyn określonych w art. 18^3a § 1, którego skutkiem jest w szczególności:

1) odmowa nawiązania lub rozwiązania stosunku pracy,
2) niekorzystne ukształtowanie wynagrodzenia za pracê lub innych warunków zatrudnienia albo pominiêcie przy awansowaniu lub przyznawaniu innych świadcze�ą związanych z pracą,
3) pominiêcie przy typowaniu do udziału w szkoleniach podnoszących kwalifikacje zawodowe – chyba, że pracodawca udowodni, że kierował siê obiektywnymi powodami.

§ 2. Zasady równego traktowania w zatrudnieniu nie naruszają działania, proporcjonalnie do osiągniêcia zgodnego z prawem celu różnicowania sytuacji pracownika, polegające na:

1) niezatrudnianiu pracownika z jednej lub kilku przyczyn określonych w art. 18^3a § 1, jeżeli rodzaj pracy lub warunki jej wykonywania powodują, że przyczyna lub przyczyny wymienione w tym przepisie są rzeczywistym i decydującym wymaganiem zawodowym stawianym pracownikowi,
2) wypowiedzeniu pracownikowi warunków zatrudnienia w zakresie wymiaru czasu pracy, jeżeli jest to uzasadnione przyczynami niedotyczącymi pracowników bez powoływania siê na inną przyczynê lub inne przyczyny wymienione w art. 18^3a § 1,
3) stosowaniu środków, które różnicują sytuacjê prawną pracownika, ze wzglêdu na ochronê rodzicielstwa lub niepełnosprawnoś�Ś,
4) stosowaniu kryterium stażu pracy przy ustalaniu warunków zatrudnienia i zwalniania pracowników, zasad wynagradzania i awansowania oraz dostêpu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych, co uzasadnia odmienne traktowanie pracowników ze wzglêdu na wiek.

§ 3. Nie stanowią naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu działania podejmowane przez określony czas, zmierzające do wyrównywania szans wszystkich lub znacznej liczby pracowników wyróżnionych z jednej lub kilku przyczyn określonych w art. 18^3a § 1, przez zmniejszenie na korzyś�Ś takich pracowników faktycznych nierówności, w zakresie określonym w tym przepisie.

§ 4. Różnicowanie pracowników ze wzglêdu na religiê lub wyznanie nie stanowi naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu, jeżeli w związku z rodzajem i charakterem działalności prowadzonej w ramach kościołów i innych związków wyznaniowych, a także organizacji, których cel działania pozostaje w bezpośrednim związku z religią lub wyznaniem, religia lub wyznanie pracownika stanowi istotne, uzasadnione i usprawiedliwione wymaganie zawodowe.

Art. 18^3c(prawo do jednakowego wynagrodzenia)

§ 1. Pracownicy mają prawo do jednakowego wynagrodzenia za jednakową pracê lub za pracê o jednakowej wartości.

§ 2. Wynagrodzenie, o którym mowa w § 1, obejmuje wszystkie składniki wynagrodzenia, bez wzglêdu na ich nazwê i charakter, a także inne świadczenia związane z pracą, przyznawane pracownikom w formie pieniêżnej lub w innej formie niż pieniêżna.

§ 3. Pracami o jednakowej wartości są prace, których wykonywanie wymaga od pracowników porównywalnych kwalifikacji zawodowych, potwierdzonych dokumentami przewidzianymi w odrêbnych przepisach lub praktyką i doświadczeniem zawodowym, a także porównywalnej odpowiedzialności i wysiłku.

Art. 18^3d(odszkodowanie za naruszenie zasady równego traktowania)

Osoba, wobec której pracodawca naruszył zasadê równego traktowania w zatrudnieniu, ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracê, ustalane na podstawie odrêbnych przepisów.

Art. 18^3e(uprawnienie z tytułu naruszenia zasady równego traktowania)

§ 1. Skorzystanie przez pracownika z uprawnie�ą przysługujących z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu nie może by�Ś podstawą niekorzystnego traktowania pracownika, a także nie może powodowa�Ś jakichkolwiek negatywnych konsekwencji wobec pracownika, zwłaszcza nie może stanowi�Ś przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie przez pracodawcê stosunku pracy lub jego rozwiązanie bez wypowiedzenia.

§ 2. Przepis § 1 stosuje siê odpowiednio do pracownika, który udzielił w jakiejkolwiek formie wsparcia pracownikowi korzystającemu z uprawnie�ą przysługujących z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu.

Wersja do druku

Liczba odsłon: 2777

Treść wytworzył(a): Bożenna Sil - Wydział Organizacyjny, 2010-10-19 10:00:00

Treść wprowadził(a): Sebastian Wójcik, 2010-10-19 19:53:46

Poprzednia wersja dokumentu z dnia: 2010-10-19 19:52:17

INSTRUKCJA REDAKCJA WWW BIP.GOV